AF Kontaktörler ve Bobin Tüketim Değerleri
Ozan Gültekin
ABB Alçak Gerilim Ürünleri
Kontrol Ürünleri
Ürün Müdürü
Elektrik pazarının öncü firması ABB, 2014 senesiyle beraber yeni seri AF kontaktör serisini sektördeki kullanıcılarının hizmetine sunmuştur. AF kontaktörler, bobin ve kontak teknolojisindeki getirdiği yenilikler ile pazarda kontaktör anlayışını ve standartlarını farklı boyutlara taşımıştır.
Bu yazımızda AF kontaktörlerin bobin tüketim değerlerine göz atıp, eski seri ile kıyaslandığında kullanıcıya ne gibi artılar kazandıracağına değineceğiz.
Yeni seri kontaktörlerin teknik olarak getirdiği yenilikleri kısaca sıralayacak olursak:
- Geniş bobin besleme aralıkları
- Tek bobinde AC/DC çalışabilme özelliği
- Kontrol devresinin elektronik bir bobin ile kontrolü
- Arkları güvenle uzaklaştırmak için yeni kesme bölgeleri
- Yazılım destekli uzun kontak ömrü
- Düşük bobin tüketim değerleri
Kontaktörün kontrol devresi yaylı bir sistem ile çalışan elektromanyetizmadan oluşur. Manyetizma bobin üzerinden akan akımla harekete geçer ve iki manyetizma birbirine yaklaşır. Bu hareket iki manyetizmayı kapatır. Dolayısıyla ana kontaklar da kapanır ve yük beslenmiş olur. Kontrol akımı kesildiğinde kontaklar açılır ve ana akım kesilerek yük enerjisiz bırakılır.
Yukarıdaki çalışma şekli göz önüne alındığında kontaktörün kapatabilmesi ve kapalı durumda tutulabilmesi için bobinin enerjilenmesi yani sistemden enerji çekmesi gereklidir. Kontaktörler birçok uygulamada saatlerce kapalı durumda kalan devre elemanlarıdır; dolayısıyla bobinin çektiği bu enerji miktarı azaltılabilirse enerji verimliliği açısından ciddi bir maliyet tasarrufu sağlanabilir. Kontakları açık durumda olan bir kontaktör kontaklarını kapadıktan sonra bu kontakları kapalı durumda tutabilmek için çok düşük bir tutuş enerjisine ihtiyaç duyar. Ancak düşük tutuş enerjisini AC çalışan eski seri kontaktörler ile sağlamak mümkün değildir.
Peki neden?
Yeni seri AF kontaktörlerde bobinin iç devresi her zaman DC ile kontrol edilir. Yani kontaktör bobinine AC uygulansa bile içyapısındaki invertörler ile DC’ye çevrilir ve bobin DC ile kontrol edilir. AC’de akımın dalga şekli sinüsoidal yapılı olduğundan özellikle sıfır geçiş noktalarında bobin, üzerindeki enerji kaybını karşılayabilmek için şebekeden her seferinde fazla enerji çeker. DC kontrolde ise kontakları kapalı durumda tutabilmek daha kolaydır çünkü DC doğrusaldır, bobin tam ihtiyacı olan enerji ile beslenir ve kontaklar kapalı durumda tutulur. AC’ de olduğu gibi sıfır geçiş kayıpları oluşmaz ve gereksiz enerji çekilmez.
Düşük bobin tüketim değeri de yukarıda anlatılan elektronik kontrollü bobinin DC ile kontrol edilmesi sonucunda sağlanır. Yeni seri AF kontaktörlerin hepsi elektronik bobinlidir ve bir önceki seri kontaktörlere ve sektördeki rakipleriyle karşılaştırıldığında önemi miktarlarda enerji tasarrufu yapmanıza olanak verir.
Bu yapılan enerji tasarrufunun daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıda verilen tablolarda ABB’nin eski seri A kontaktörleri ile yeni seri AF kontaktörlerinin bobin tüketim karşılaştırmasına bir göz atalım.
