Fosil yakıtlara verilen teşvikler 6 katı sağlık maliyeti yaratıyor
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 23. Taraflar Konferansı (COP 23) kapsamında 20 ülke ve Amerika’nın 2 eyaleti 2030 yılından önce kömürden enerji üretimine son verilmesini öngören Kömür Sonrası Enerji Küresel İttifakı’na katıldı. Sürdürülebilir bir gelecek yaratmak için kömürü terk etmek gerektiğinin önemi konferansta bir kez daha gözler önüne serildi. Ülkemizin sahip olduğu yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli bizim de bu dönüşümün bir parçası olmamız için önemli ölçüde bir etken. Umuyoruz ki biz de bu küresel ölçekli politikanın parçası olmak adına politikalar geliştiririz. Çünkü fosil yakıt kullanımının yarattığı sağlık sorunları ve maliyetleri bunu terk etmek için tek başına başlı başına bir etken.
Fosil yakıtları terketmekten bahsetmişken geçtiğimiz günlerde Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL) tarafından fosil yakıtlardan sağlanan enerjinin sağlık maliyetlerini ortaya koyan “Gizli Maliyet: Fosil Yakıt Teşviklerini Sonlandırmanın Sağlık Faydaları” isimli yeni bir rapor yayınlandı. IMF (Uluslararası Para Fonu), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Bankası ve Türkiye’de yapılan akademik çalışmaların incelenmesi ile hazırlanan rapora göre, G20 üyesi ülkelerde fosil yakıtlara verilen teşviklerin 6 katı sağlık maliyetiyarattığı belirtiliyor. Rapora göre, 2014 yılında aralarında Türkiye’nin de bulunduğu G20 ülkeleri fosil yakıt şirketlerine toplam 444 milyar dolar teşvik verdi ancak bu teşviklerle tetiklenen hava kirliliği, ilgili ülkelerde 2,76 trilyon dolarlık bir sağlık maliyetine neden oldu. IMF’nin 2015 yılı tahminlerine göre ise Türkiye’de fosil yakıtlara verilen teşviklerin sadece hava kirliliğine bağlı sağlık maliyeti yılda 19,4 milyar dolar; yani fosil yakıtlara verilen her bir liralık teşvik on liralık sağlık maliyeti yaratıyor.
Kömür gibi fosil yakıtların kullanımı ayrıca iklim değişikliğini de tetikliyor. Raporda fosil yakıtların neden olduğu iklim değişikliğinin getirdiği ek maliyetler de hesaplanıyor. Fosil yakıtların neden olduğu iklim değişikliği, Türkiye’de yılda 13,2 milyar dolar yeni maliyete yol açıyor. Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre Türkiye’de her yıl hava kirliğine bağlı 28 bin 881 ila 32 bin 668 arasında erken ölüm geçekleşiyor. Türkiye’de fosil yakıtlara verilen mali destek bitirilirse ve fosil yakıtlar yeniden vergilendirilirse Türkiye’deki erken ölümlerin yüzde 73,8’ini önlemek mümkün. Raporda sıkça değinilen IMF’nin bu vergi reformu senaryosuna göre Türkiye’de hava kirliliğine bağlı erken ölümlerin nedeni olarak kömür yüzde 72,9 payla en büyük orana sahip.
Türkiye’deki nüfusun yaklaşık yüzde 15’inin sağlık hizmetlerine erişimi bulunmazken, insanlar bu yüzden sağlıklarını ve hayatlarını kaybetmemeli.
Önümüzdeki sayıda görüşmek üzere…
Didem TAŞBAŞI
