Moldova Yenilenebilir Enerji Geçişi için İddialı Hedefler Belirledi
Moldova Cumhuriyeti, yabancı yatırımcıları çekmeyi amaçlayan kapsamlı bir yatırım teşvikleri seti sunarak yenilenebilir enerji üretimini artırmak için iddialı bir plan açıkladı. Temel cazibeler arasında, açık artırmalı ihale kazananlar için bağlantı onaylarına öncelikli erişim, 15 yıla kadar uzun vadeli sabit oranlı sözleşmeler ve hem küçük hem de büyük ölçekli üreticiler için destek mekanizmaları yer alıyor. Hükümet ayrıca enerji altyapısını genişletmek için EBRD ve USAID gibi uluslararası ortaklardan önemli miktarda dış finansman sağladı. Moldova, rüzgâr ve güneş projeleri için yaklaşan ihalelerle yatırımcıların büyüyen yenilenebilir enerji pazarından yararlanmaları için uygun bir ortam yaratıyor.
Moldova İçin Yenilenebilir Enerjinin Önemi
Moldova'nın yenilenebilir enerji stratejisi, enerji bağımsızlığı ve sürdürülebilirliğe doğru önemli bir adımdır. Ülkenin enerji manzarası, Ukrayna'daki çatışmanın ardından 2022'den bu yana önemli ölçüde değişti. Sonuç olarak, Moldova hızla Avrupa enerji sistemine bağlandı ve Rus enerji kaynaklarına olan bağımlılığını azalttı.
Başkent Kişinev, ülkenin enerji politikasında önemli bir değişimi işaret eden yeşil enerji üretimini artırma çabalarının ön saflarında yer alıyor. Moldova hükümeti enerji güvenliğinin önemini kabul ediyor ve yenilenebilir enerji, hem bağımsızlığa hem de daha yeşil bir geleceğe ulaşmak için önemli bir çözüm olarak görülüyor.
Moldova'nın 2030 Yenilenebilir Enerji Hedefleri
Moldova, 2030 yılına kadar elektriğinin en az %30'unu yenilenebilir kaynaklardan üretmeyi hedefliyor. Hükümet ayrıca sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine kıyasla %70 oranında azaltma hedefi koydu. Bu stratejinin bir parçası olarak Moldova, güneş enerjisi üretimini genişletmeye kararlı 98 ülkeyle uyum sağlayarak Uluslararası Güneş Enerjisi İttifakı'na (ISA) katılmaya hazırlanıyor.
Bu hedeflere ek olarak Moldova, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan (EBRD) ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'ndan (USAID) on milyonlarca ABD doları da dahil olmak üzere önemli dış finansman sağladı. Bu finansman, Romanya ile 300 kilometrelik enerji bağlantı hatlarının inşasını destekleyerek Moldova'nın ulusal enerji sisteminin güvenilirliğini ve ithalat/ihracat kapasitesini artıracak.
Mart 2022'den bu yana Moldova'nın elektrik sistemi, ulusal elektrik şebekesinin güvenliğini ve güvenilirliğini güçlendiren yeni altyapının uygulanmasının ardından Romanya'nınkiyle paralel olarak çalışmaktadır. Bu gelişme ayrıca Moldova'nın Moldova-Romanya bağlantısı aracılığıyla elektrik ithalat ve ihracat kapasitesini artırarak enerji arzının genel istikrarını da artırmıştır.
Yenilenebilir Enerjide Açık Artırmalı İhaleler ve İş Fırsatları
Moldova ayrıca yenilenebilir enerji projeleri için bir dizi ihale yoluyla yenilenebilir enerji pazarını büyük ölçekli yatırımcılara açıyor. Kişinev'deki Enerji Bakanlığı, bu ihaleler için tekliflerin Eylül 2024'ten Ocak 2025'e kadar kabul edileceğini duyurdu.
Bakanlık, müzayedeyi kazanan büyük ölçekli yenilenebilir enerji üreticileri için bağlantı onaylarına öncelik verilmesi de dahil olmak üzere yatırımcı katılımını kolaylaştırmak için bir dizi teşvik uyguladı. Ek olarak, onay sürecinde rekabeti ve verimliliği sağlamak için yeni mevzuat geliştiriliyor.
Enerji Bakanlığı'nda Devlet Sekreteri olan Carolina Novac; "Tüm yatırımcılar açık artırmalı ihalede tekliflerini sunduklarında gerekli bağlantı onaylarına sahip olmayacak. İlk çözüm olarak, müzayedeyi kazanan olarak seçilen uygun üreticilere bağlantı onayları vermeyi önceliklendireceğiz. Ek olarak, yeni bağlantı onayları mevcut olduğunda, bu üreticiler bekleme listesinin en üstüne yerleştirilecek" dedi.
Bakanlık 2023 yılında yenilenebilir enerjinin teşvikinde önemli değişiklikler yaptı. Hükümet, yeşil enerji üreticileri için şebekeye teslim edilen fazla enerjinin satın alınmasını garantileyen ve yatırımlarını geri kazanmalarına yardımcı olan destek mekanizmaları da getirildi.
Moldova'nın Yenilenebilir Enerji Geleceğine Yatırım
Moldova, son ihale duyurularıyla birlikte mevcut kurulu kapasitesine rüzgâr çiftlikleri için 105 MW ve güneş parkları için 60 MW eklemeyi planlıyor. Önde gelen uygun üretici statüsünü elde etmek için kapasite sınırı rüzgâr projeleri için 4 Megawatt ve fotovoltaik projeler için 1 Megawatt olarak belirlendi. Tavan fiyat, rüzgâr enerjisi için Megawatt-saat başına 77,88 Euro ve güneş enerjisi için Megawatt-saat başına 86,7 Euro olarak belirlendi. Garantili sabit fiyat, açık artırma süreciyle belirlenecek ve Moldova'nın enerji sektörünü düzenlemek ve denetlemekten sorumlu merkezi otorite olan Ulusal Enerji Düzenleme Ajansı (ANRE) tarafından belirlenen rüzgâr enerjisi için kilowatt-saat başına 1,5 Moldova Leyi ve güneş enerjisi için kilowatt-saat başına 1,67 Moldova Leyi tavan fiyatını geçemeyecektir. Moldova, rüzgâr enerjisi için 20.868 MW, güneş enerjisi için 4.648 MW, hidro enerjisi için 840 MW ve biyokütle için 850 MW tahminleriyle önemli bir yenilenebilir enerji potansiyeline sahiptir. Bu kaynakların en üst düzeye çıkarılması, Moldova'nın yoğun saatlerde neredeyse tüm enerji ihtiyaçlarını karşılamasını sağlasa da, potansiyel ve gerçek yeşil enerji üretimi arasındaki mevcut fark, kısmen çeşitli kaynaklardan yapılan ithalatla kapatılmaktadır. 2023 yılına kadar Moldova, 348,3 MW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşmıştı (132,7 MW rüzgâr gücü, bunun 115,3 MW'ı net ölçüm, 6,9 MW'ı güneş enerjisi, 16,8 MW'ı hidroelektrik ve 6,6 MW'ı biyogazdan). Yeni ihalelerden 165 MW'ın eklenmesiyle toplam kapasite 513,3 MW'a ulaşacak ve Moldova'yı günlük enerji üretim ihtiyaçlarını karşılamaya daha da yaklaştıracak.
Yenilenebilir Enerji Üreticileri için İhracat Fırsatları
Moldova'nın yenilenebilir enerji üreticileri iç pazarla sınırlı olmayıp elektriği yalnızca devlete ait Energocom'a teslim etmekle yükümlü değiller. Birçok üretici, komşu ülkelerdeki rekabetçi fiyatlardan yararlanarak Ukrayna ve Romanya'ya elektrik sattı.
Energocom Direktörü Victor Binzari; "Bu yaz, Moldovalı üreticiler borsada Ukrayna'ya ve Romanya'daki tüketim ortaklarına enerji sattı. Bu ticari bir pazar; bir mal üretiyorsunuz ve onu mümkün olan en yüksek fiyattan satmak istiyorsunuz" dedi.
Binzari açıklamasını; "Yönetmeliğe göre, Energocom yatırımcılar tarafından üretilen yeşil enerjiyi satın almakla yükümlüdür. Ülkede üretilen daha fazla enerji, Moldgres'ten (Moldova'nın birincil elektrik üreticisi) daha az enerji satın alınması anlamına geliyor. Artık yurtdışından enerji satın almıyoruz; bunun yerine Moldova'da üretilen enerjiyi satın alıyoruz" sözleriyle tamamladı.
