Fransa’da Tarımsal Alanda Fotovoltaiklerin Verimli Kullanımı için Neler Yapılıyor?
PV ve tarımın ikili arazi kullanımı, Avrupa'daki yüzey alanlarının eksikliği göz önüne alındığında giderek daha fazla ilgi gören bir kavramdır. Agrivoltaik karmaşık bir uygulamadır, çünkü çiftçiler, arazi sahipleri ve yatırımcılar arasında bir ilişkinin kurgulanmasını gerektirir.
Kasım 2023'te Strazburg'da düzenlenen Agrivoltaik Endüstrisi Forumunda, Fransa Ulusal Tarım Federasyonu'nun (Fédération Nationale des Syndicats d'Exploitants Agricoles – FNSEA) Enerji İklim Danışmanı Darrell Leroux Agrivoltaik projelerinin verim kaybı olmadan nasıl başarılı olabileceğini anlatıyor…
Çiftçilerin Agrivoltaiklere yönelik tutumu son birkaç yılda nasıl gelişti?
Birkaç yıl önce Agrivoltaikler, Fransa'daki çiftçiler arasında hâlâ bir çeşit tabuydu. Bu konuyu ilk konuşmaya başladığımızda çiftçiler, meselenin tarla bitkilerini güneş panelleriyle değiştirmek olduğunu sanıyordu. Hiçbir düzenleme yoktu ve bazı projeler Agrivoltaik olarak etiketlendi, ancak gerçekte neredeyse hiç tarımsal üretim içermiyordu. Bilgilendirerek farkındalık yaratıp bu algıyı değiştirmeyi başardık. Öncelikle tarım arazilerinin yalnızca küçük bir yüzdesi Agrivoltaik projelere uygundur.
Fransa'da, 2030 yılına kadar tarım arazilerinin %0,2'si Agrivoltaikler için kullanılabilirken, 2050 yılına kadar %0,5'ten de daha azı kullanılabilir. Artık Agrivoltaiklerin ne olduğunu tanımlayan bir yasamız da var. Tarımsal üretimi olmayan yere monteli PV ile Agrivoltaikler arasında açık bir ayrım vardır. Bu tür projelere giderek daha fazla insan ilgi gösteriyor.
Mazeret projeleri, yatırımcıların tarımsal üretimin devamını garanti etmeden çiftçilere yüksek gelir vaat ettiği projelerdi. Projelerini yerel yönetimlere erdemli projeler olarak sunarak, hem enerji hem de tarım ürünleri üreteceklerini anlattılar. Yıllar sonra, çiftçilerin çiftçiliğe devam etme teşvikleri olmadığı için tarımsal üretimi tamamen terk ettiklerini fark ettik.
Çiftçilik zor bir iştir ve insanlar ortaya çıkan fırsatı değerlendirdiler. Artık bunun tekrar yaşanmasını engelleyecek bir düzenleme ve kontrol mekanizmalarımız var.
Tarım arazilerini kötüye kullanım riskinden korumaya yönelik düzenlemenin temel unsurları nelerdir?
Ulusal bir yasa için önerdiğimiz ilk temel unsur, Agrivoltaiklerin güneş panelleri ile enerji üretimi ve panellerin altındaki tarımsal üretim olarak tanımlanmasıydı. Güneş panelleri tarımsal açıdan faydalı olmalıdır. Dört temel işlevi vardır: Birincisi, eğer burası bir hayvancılık çiftliğiyse, hayvanların refahıdır. İkincisi toprağın verimliliğini artırmaktır. Üçüncüsü dolu gibi öngörülemeyen hava olaylarına karşı koruma sağlamak, dördüncüsü ise toprağın kurumasını önleyerek iklim değişikliğine uyum sağlamaya yardımcı olmaktır.
Her şeyden önce, tarımsal üretim önemli düzeyde kalmalı, çiftlikte ve aynı zamanda ilgili parselde temel faaliyet olarak kalmalıdır. Beklediğimiz karar, paneller kapsamında tarımsal üretime zorunluluk getirecek. Projeler sonunda arazi restorasyonu için de mali teminatlara ihtiyacımız var. Yönetim tarafından sıkı kontrollere, doğrulamalara ve yanlış uygulama durumunda sıkı yaptırımlara ihtiyacımız var.
Agrivoltaikler nasıl arazi kullanımında tercih edilen seçenek haline gelebilir? Çiftçiler hâlâ tereddütlü.
Çiftçiler iki şeyle ilgileniyor: Birincisi, panellerin tarımsal üretime doğrudan etkisi. Güneş panelleri üretimi daha dayanıklı hale getirebilir. Örneğin Fransa'nın güneyinde çok sayıda üzüm bağımız ve ağaç yetiştiriciliği var. Takip panelleri bu bitkileri aşırı sıcaklığın yol açtığı risklerden koruyabilir.
İkinci faktör gelirdir. Elektrik üretimi, çiftlik gelirini artıran önemli bir ek gelir sağlar ve Agrivoltaik projeler, çiftlikleri daha dayanıklı hale getirebilir ve iklim değişikliğine uyum sağlamalarına yardımcı olabilir. Ayrıca bölgelerde değer yaratmak için yeni bir araçtır.
Çiftçiler ve yatırımcılar arasında arazi kiralama konusunda artan bir rekabet var mı?
Fransa'da yatırımcılar düzenlemelere tabidir. Tarımsal kullanımın fotovoltaiklerle değiştirilmesine artık izin verilmiyor. Ama demografik bir sorun var, genç çiftçi eksikliği söz konusudur. Nesil yenilenmesini sağlamak için daha fazla genç çiftçiyi çekmeye çalışıyoruz. Ancak arazi fiyatlarının yüksek olması bunu zorlaştırıyor ve Agrivoltaics yatırımcıları arazi fiyatlarını daha da artırabilir. Yani evet, yönetilmesi ve azaltılması gereken bir rekabet riski olabilir.
Ekilebilir arazilerde güneş enerjisi üretiminden yalnızca arazi sahiplerinin ve yatırımcıların faydalanması için çiftçilerin kiralanan arazilerde Agrivoltaik'e katılımını nasıl destekleyebiliriz?
Enerji üreticisinin toprak sahibine kira ödediği klasik bir model var. Bu, kazancın toprak sahibi ile çiftçi arasında bölüşülmesi anlamına gelir. Fransa'da arazinin üçte ikisi toprak sahipleri tarafından değil, kiracı çiftçiler tarafından işleniyor. Bu, üç tarafın kazançtan pay alması anlamına geliyor. Bunu teşvik etmek istiyoruz. Bunun bir çiftliğin değerini artırması iyi bir şeydir.
Bizim endişemiz, önümüzdeki on yıl içinde bu kadar çok projenin, belki de Fransa'nın tamamında 400.000 çiftlikte 5.000 projenin olmayacağı yönünde. Rekabetin ve spekülasyonun önüne geçmek için bu projelerin ürettiği değerin paylaşılmasını istiyoruz. İlk adım, sözleşmeye dayalı olarak üç taraf arasında adil bir paylaşım sağlamaktır. Bunun ötesinde bir seçenek de kazancın departman düzeyinde paylaşılmasıdır.
Kooperatifler bunu organize etmek için uygun araçlar olabilir. Kooperatif, enerji üreticilerinin ve yatırımcıların projelerden faydalanması için kolektif bir yapı sağlayabilir. Ancak proje geliştirmek için fon finansmanı gibi başka modeller de var. İkinci seçenek, çiftçilerin sadece arazi sağlamaması, projeye aktif olarak katılmasıdır. Kazançlara ortak olabilirler. Yatırım yapmaları gerekiyor ve gelirleri sabit kiradan ve değişken enerji üretiminden geliyor.
Bu, çiftçi projenin bir parçasıysa, her yıl aynı miktarda gelir, artı projenin kârlılığına bağlı olarak ek gelir için bir sözleşme imzalamak gibidir. Çiftçiler ayrıca projelerin yönetimine doğrudan katılıyorlar. Bu, çiftçiler arasında Agrivoltaiklerin bir çeşitlendirme kaynağı ve çiftliklerde yeni bir faaliyet olabileceği konusunda güven oluşturacaktır.
Kaynak: https://www.intersolar.de/news/interview-darrell-leroux-land-use
